فروشگاه اینترنتی ای کاشان | خرید لباس بچه گانه و نوجوان اسپرت و مجلسی جدید
نویسنده: کاشان گرد 
همه چیز در مورد خانه طباطبایی کاشان
از جمله جاهای دیدنی و مقاصد گردشگری شهر، خانه طباطبایی کاشان است که به عروس خانه های تاریخی ایران معروف است. این خانه باشکوه و بزرگ در مجاورت زیارتگاه حضرت سلطان میر احمد و در نزدیکی خانه بروجردی ها و خانه عباسیان در محله سلطان میر احمد کاشان واقع شده است.
صاحب بنای مجلل و اعیانی خانه طباطبایی کاشان کسی نیست جز حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی تاجر و بازرگان مشهور فرش دستباف کاشان که در تجارت فرش نه تنها به نقاط مختلف ایران ارسال میکرده بلکه به کشورهایی مثل هند و روسیه صادر میکرده و به همین علت به نام خانه طباطبایی کاشان معروف و مشهور شده است. ساخت این بنای مجلل در سال 1209 شمسی معادل با 1250 قمری و 1834 میلادی انجام گرفته که در مدت زمان ده سال احداثش زمان برده است.
مساحت این بنای باشکوه و زیبا 4730 متر مربع و شامل 40 اتاق ، 4 حیاط (2 حیاط خلوت و 2 حیاط بزرگ) ، 4 سرداب (توسط 3 بادگیر خنک میشوند) و محل عبور 2 رشته قنات است.
این عروس خانه های تاریخی ایران در خود عروسی دیگر داشته که دل پسر بازرگان و تاجر معروف دیگر کاشان ، سید حسن نطنزی را برده و از او داستانی شبیه شیرن و فرهاد ساخته و از فرهاد داستان چیزی سخت میخواهند که برای شنیدن و خواندن داستان به مطلب خانه بروجردی ها بروید.
محتوا
خانه طباطبایی کاشان مهد هنر و هنرمندان
همچنین این خانه زیبا و دوست داشتنی لوکیشین (محل فیلم برداری) سریال بانوی عمارت بود که چند سال پیش از تلویزیون پخش شد. ویژگی بعدی ، خانه مسکونی و زادگاه شادروان سپیده کاشانی شاعر بنام معاصر در مجاورت و در جنوب بنا قرار دارد.
حالا بیاید با هم قدم به قدم وارد کوچه و خانه طباطبایی کاشان شویم، این خانه تاریخی مثل خیلی از خانه های تاریخی و قدیمی دیگر شهر ویژگی های مشترکی دارد.
ویژگی های خانه طباطبایی کاشان
درب خانه دو کوبه (زنگ) دارد، یکی با صدای ضخیم و بم تر برای آقایان و دیگری صدای زیر و نازک تر برای بانوان است و با کوبیدن هر کدام اهل خانه از شخص کوبنده درب مطلع میشوند که خانم است یا آقا.
وجود تختگاهها در فرو رفتگی جلو خان و سردر خانه که در تابستان سایه بانی برای در امان ماندن از تابش آفتاب و در زمستان پناهگاهی مثل چتر تا از خیس شدن رهگذارن جلوگیری شود. وقتی وارد هشتی خانه میشوید این تختگاهها را میبینید، که اگر منتظر صاحب خانه یا اهل خانه هستید دقایقی را روی آنها بشینید و خستگی از تن بیرون کنید.
بعد از هشتی وارد راهرو یا دالان باریک و بلندی میشوید که وجود آن به خاطر محفوظ ماندن محیط خانه از فضای بیرون و همچنین مهلت و فرصتی به اهل خانه میدهد تا خود را از نامحرمان بپوشانند.
از راهروها وارد اولین اتاق میشوید که باید بلیط بازدید از مجموعه را تهیه کنید، در همین اتاق عکس حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی را میبینید که انگار به استقبال شما آمده و از شما میخواهد به داخل خانهاش شوید و از شما مهمان نوازی کند.
بعد از اتاق پذیرش وارد اتاقهای چسبیده به هم به نام تالار زمستانی میشوید که نوع کاربری آنها به خاطر آفتاب گیر بودن ، وجود پیش بخاری ، سقف کوتاه و دو پوسته بودن دیوارها به آسانی گرم میشوند و فضای گرم و مطبوع در فصل زمستان برای اهالی خانه فراهم میکند.
بعد از قدم زدن و خاطره بازی با خانه های مادر بزرگ وارد حیاط اصلی خانه میشوید ، حیاطی با عظمت و شکوه با دیوارهایی که گچ بری و تزئینات زیبای آن را وقتی به آنها نزدیک تر باشیم درک میکنیم. گچ بری های سراسر حیاط از بخش ها یا قسمت هایی تشکیل شده که هر کدام طرح جداگانه ای دارد و هیچ قسمتی از گچ بری های ستون و دیوارها را نمیتوانی پیدا کنی که عین همدیگر باشد در صورت کلی شبیه هم و با نظم دیده میشود ولی وقتی در هر کدام دقت کنی با کناری و مابقی گچ بری ها تفاوت دارد.
تحلیل خانه طباطبایی کاشان
در قسمت شمالی و جنوبی حیاط اصلی دو بنای زیبا دیده میشود ، یکی قسمت اندرونی و دیگری در طرف مقابل قسمت بیرونی که هر کدام برای کاربرد خاصی ساخته شده است.
قسمت بیرونی خانه طباطبایی کاشان ؛ شامل ایوان بزرگ و آینه کاری شدهای به نام تالار آینه که سقف آن با فرش کاشان که طرح معروف فرش کاشان یعنی لچک و ترنج به صورت ماهری گچ بری شده و ستارههایی که نماد شبهای کویری منطقه است با آینه کاری مزین شده. اتاق بزرگ و مجللی به نام اتاق شاه نشین در مرکز قسمت با سقفی که یزدی بندی شده ، نورگیرها و پنجره های مشبک رنگی و هفت درب کوتاه ورودی و در دو طرف تالار شاه نشین سه در اورسی به صورت منسجم و قرینه واری به زیبایی این اتاق اضافه میکند.
شاه نشین چشم من، تکیه گه خیال توست جای شه است چشم من، بی تو مباد جای تو
پنجره های کناری دو جداره هستند و با توجه به سال ساخت خانه که حدود 200 سال از عمر آن میگذرد وجود این پنجرههای دوجداره از پیشرفت معماری ایرانی میگوید که بعد از حدود دو قرن ، تازه فراگیر شدهاند و همچنین وجود 5 پنجره که از گچ و شیشه درست شده و به ظهر گچی (پشت گچی) معروف است که از تلفیق گچ و تزئینات شیشه های رنگی کوچک است مثل پارچه توری ظریفی به نظر میرسد و در نوع خود منحصر به فرد است.
این اتاق برای تجارت ، مهمانهای خاص و کسب و کار آقای طباطبایی بوده که در دو طرف آن اتاق های گوشواره با دو حیاط خلوت و نورگیری که به سقف آسمان ختم میشود و به صورت قرینه که شاید محلی برای مشورت های خصوصی تر مهمانها بنا شده است.
وجود تابلوهای دیواری بینظیر نقاشی از جمله آثار هنری نفیس این دیار به شمار میآید و این تابلوها طبق مشاهدات و اسناد موجود توسط هنرمند بزرگ و نقاشباشی دربار ناصرالدین شاه یعنی میرزا ابوالحسن غفاری کاشانی ملقب به صنیع الملک (عموی کمال الملک) که با مالک خانه دوستی نزدیک و مراوده خانوادگی داشته ، به احترام این دوستی در اجرای گچ بری ها و ترسیم نقاشی های این خانه نظارت کرده است که باعث ارزش و اعتبار این آثار و تزئینات است. سازنده و معمار این بنای بی نظیر هم استادی بی نظیر یعنی استاد علی مریم کاشانی است.
قسمت اندرونی خانه طباطبایی کاشان : شامل ایوان مهتابی که مسقف نیست و باعث میشود در روزها نور کافی به اتاق بتابد و شب ها هم از نور ماه استفاده شود. اتاق پنج دری ساده در مرکز و دو حیاط در دو طرف آن و سرداب هایی که بادگیرها هوا را در آنها به جریان میاندازند که این بخش یعنی قسمت اندرونی محل سکونت خانواده مرحوم طباطبایی بوده است. حیاط ضلع شمال غربی بزرگ تر و تعداد اتاق بیشتری دارد و سرسرای پذیرایی مجزایی دارد و برای خود میتواند خانه جداگانهای محسوب شود.
در زیر قسمت اندرونی مخصوصا اتاق مرکزی یا همان پنجدری سرداب بزرگی با ویژگی های منحصر به فرد خود از جمله؛ وجود بادگیر ، سقف ضربی ، نوع مصالح به کار رفته در بدنه ، دوجداره بودن بدنه ، وجود حوضی که قبلا در مرکز سرداب بوده ، اختلاف ارتفاع با سطح کوچه حدود 10 الی 12 متر ، نسیم خنکی که از سطح حوض حیاط مرکزی وارد زیر زمین میشود همه این عوامل باعث میشود تا فصل تابستان 15 الی 20 درجه اختلاف دما بین زیر زمین و بیرون از آن وجود داشته باشد.
حیاط خدمه خانه طباطبایی کاشان ؛ شامل اتاق های خدمه ، زیر زمین خدمه ، آشپزخانه و اصطبل زمستانی و تابستانی که تعدادی از اتاق های خدمه از بین رفته است. کاربری این محل تحویل گرفتن اسبها ، تهیه و طبخ غذا ، شستن ظرفها و از این دست کارهای خدماتی که در آن صورت میگرفته است. قوس ها و نوع معماری این حیاط با بقیه جاهای خانه فرق میکند و نکته جالبی که در این حیاط وجود دارد این است که از پرنده هایی مثل کبوتر و پرستوها گرفته تا ماهی و حیوانهای دیگر مکانها و جاهایی طراحی و ساخته شده است.
مثل حوضی که در این قسمت از خونه به صورت دایره و گرد است و مکانی برای آبزیان تا شبکه های جعفری یا شبکههای کبوتر رویی که در بالای پنجره های اتاق مرکزی حیاط قابل مشاهده است و این شبکه ها در اندازه ای هستند که فقط کبوتر و پرستو و پرنده هایی در این اندازه باشند ، میتوانند به داخل شبکه ها بروند و پرنده هایی مثل کلاغ که اندازه بزرگ تر دارند و تخم های این پرنده های کوچک تر را میخورند ، نمیتوانند وارد این شبکه ها شوند و همچنین به خاطر ارتفاع و محلی که واقع شده گربه سانان هم به آنجا دسترسی نداشتند و این راز زندگی حیوانات خانگی با اهالی این خانه بوده است.
معماری خانه طباطبایی کاشان
معماری خانه آنقدر منحصر به فرد و با خصوصیات عالی و نکات ساخت و ساز از لحاظ مهندسی و معماری دارد که آن را علاقه مندان و دانشجویان رشته های مرتبط تحلیل میکنند. این بنای مهندسی به شیوه معماری حجاب دار ، گودال باغچه (به خانه هایی گفته میشود که سطح درب ورودی ، سردر و راهروی ورودی با سطح کوچه یکی و مساوی است ولی حیاط اصلی ، باغچه و معماری فضای داخلی چند متری پائین تر از سطح کوچه و خیابان ساخته شده است).
متقارن بودن بنا (همه اتاق ها و معماری داخلی به صورت قرینه و مساوی ساخته شده است) ، درون گرا (به این معنا که تزئینات ، هنر و زیبایی به کار رفته در درون خانه میباشد و دیوار و بیرون خانه معمولی و با کاه گل پوشانده شده است، اما در خانه به بهترین شکل ممکن تزئین شده است و این خاصیت درون گرایی هنوز هم در خانه های جدید شهر هم پیدا میشود) اشاره کرد.
میدانید چرا خانه طباطبایی کاشان مثل دیگر خانههای اعیانی کاشانی هم سطح و ارتفاع خانه های همسایه ها ساخته شده است؟
این ویژگی در معماری به خاطر رعایت حق همسایگان و همچنین حال ضعیفان جامعه طراحی شده و اینطوری خانه های ثروتمندان و سرمایه داران وقتی کنار سایر خانه های شهر قرار میگرفته به آنها مشرف نبودند و حتی مانع تابش آفتاب بر آن خانه ها نمیشدند ویژگی که این روزها در شهرهای جدید خیلی کم یافت میشود.
در شهرستان کاشان بیش از چهارصد خانه قدیمی و تاریخی وجود دارد که هر یک برای خود دارای اهمیت و ارزش خاصی میباشد و لازم است تا علاقه مندان به حفظ این میراث گرانبها قدمهای محکم و استواری را بردارند ، همچنان که در این راه بعضی دوست داران به احیاء ، حفظ و نگه داری این گنجینه های ارزشمند با خرید ، مرمت و بازسازی آن کار بس سترگ به انجام رسانیدند
آدرس خانه طباطبایی کاشان
