یحیی خان غفاری (ابوالحسن ثالث)
میرزا یحیی خان غفاری فرزند سوم ابوالحسن ثانی یا صنیع الملک است. صنیع الملک سه پسر داشت به اسامی: اسدالله خان، سیف الله خان، یحیی خان غفاری که هر سه نقاش بودند ولی یحیی خان به خاطر شباهت زیاد به پدرش، توسط ناصرالدین شاه ملقب به «ابوالحسن ثالث» شد. این لقب به اسم اصلیش غلبه کرد و به این نام مشهور شد و تمام آثار خودش رو اینچنین امضا میکرد.
یحیی خان غفاری که ذوق و استعداد نقاشی رو از پدرش به ارث برده بود، در رنگ و روغن و آبرنگ مهارتی مثال زدنی پیدا کرد و علاقهی زیادی به رونگاری (کپی برداری) از آثار هنرمندای اروپایی داشت، رونگار تابلو «آتش سوزی رم» اثر رافائل که اصل آن در موزهی واتیکان هست، هم اکنون در موزهی ایران باستان نگهداری میشه از جملهی آثارش هست.
از تاریخ فوت یحیی خان غفاری اطلاع دقیقی در دست نیست، اما تا سال ۱۳۳۴ هجری قمری در قید حیات بوده. مهم ترین اتفاق زندگیش، خودکشی میرزا ابوتراب خان برادر کمال الملک در خانهاش بود.
چندی از آثار یحیی خان غفاری شامل:
۱۔ رونگاری تابلو آتش «سوزی رم اثر رافائل».
۲ – تابلو رنگ روغن میدان ارگ و توپ مروارید که در موزهی کاخ گلستان است؛ با امضای: خانه زاد میرزا ابوالحسن خان پسر صنیع الملک سنه 1303.
٣- چهار مینیاتور در یک نسخهی مثنوی معنوی مولانا جلال الدین رومی که تاریخ ۱۲۷۹ الی 1280 هجری قمری رو داره و در حراج «کریستی لندن» در آوریل ۱۹۹۰ به فروش رسید. این مثنوی پنجاه و شش مینیاتور داشته.
۴- تصویر آبرنگ «محمد ابراهیم خان سهام الملک»؛ در تاریخ ۱۲۷۴ هجری قمری.
۵۔ تصویر آبرنگ «میرزا رضاخان»؛ با تاریخ ۱۲۸۲ هجری قمری.
۶- تصویر آبرنگ «حاجی میرزا عبدالمطلب ادیب» دایی نقاش.
۷- تصویر آبرنگ «مجدالدوله و جعفر قلیخان» با امضای: خانزاد ابوالحسن خان ۱۲۹۰ که در موزهی کاخ گلستان نگهداری میشه. یحیی خان غفاری
۸- تصویر نیم تنهی «ناصرالدین شاه»؛ با تاریخ ۱۲۹۱ هجری قمری که در موزهی کاخ گلستانه.
9- تصویر «یکی از رجال با سرداری چین دار و کلاه» با امضای: «خانزاد ابوالحسن ثالث غفاری ۱۲۹۱ هجری قمری» که در موزهی کاخ گلستان نگهداری میشه.
10- تابلو رنگ و روغن «یک عمارت روستایی با گاو و اسب و مرغ و خروس» که در «موزهی کاخ گلستان» است.
11- تصویر مستوفی الممالک. یحیی خان غفاری
۱۲- تصویر منظرهی تالار مخصوص همایونی که به دستور ناصرالدین شاه انجام گرفته و با امضای به دست خانه زاد ابوالحسن خان تشکیل یافت ۱۳۰۵.
۱۳ – تابلو رنگ و روغن منظره ای از یک قهوه خانه و مشتریهای نشسته بر روی نیمکت، با امضای: «به دست ابوالحسن سنه ۱۲۹۷ که در «موزهی کاخ گلستان».
14- تابلویی از «رنگ منظرهی ییلاقی» در همین موزه.
15- تابلو رنگ و روغن از «سردار ماکویی و پسرانش» با امضای: «خانه زاد شاهنشاه میرزا ابو الحسن خان سنه ۱۳۰۴» درموزهی مردم شناسی تهران.
16- تابلو «منظرهی نیاوران»؛ با تاریخ ۱۳۰۵ که در موزهی کاخ گلستان نگهداری میشه.
۱۷- تابلو دورنمای «دوشان تپه» که این تابلو نیز در همین موزه. یحیی خان غفاری
۱۸- تابلو رنگ و روغن «باغ و صحرا و جالیز» در تاریخ ۱۳۰۵.
۱۹- شمایل حضرت علی و حسنین (علیهم السلام) در تاریخ ۱۳۰۵ هجری قمری.
۲0- تابلو «باغ کامرانیه» در تاریخ ۱۳۰۷.
۲۱- تابلو معروف تالار برلیان؛ با تاریخ ۱۳۰۵ که بسیار پرکار و ماهرانه کشیده شده است و در موزهی کاخ گلستان محفوظ است.
۲۲- تصویر آبرنگ «ناصرالدین شاه»؛ در تاریخ ۱۲۷۴ هجری قمری.
۲۳- صورتی دیگر از ناصرالدین شاه که در کاخ گلستان هست.
۲۴- تابلو رنگ روغن از میدان شاه (ارگ)؛ با امضای «خانه زاد میرزا ابوالحسن خان پسر صنیع الملک سنه ۱۳۰۳».
۲۵- تابلو کوچکی از دورنمای صحرا و دشت.
۲۶ – تصویر مظفرالدین شاه؛ این اثر آخرین تابلو نقاشی اوست.