یزدل کاشان روستای تاریخی و یکتاپرست از دوره ساسانیان

روستای یزدل کاشان در شمال استان اصفهان، در 20 کیلومتری شمال غربی کاشان و 7 کیلومتری جاده ارتباطی کاشان_قم قرار دارد. یزدل با جمعیتی حدود دو هزار نفر از توابع شهرستان آران و بیدگل با قدمتی دو هزار ساله جزء روستاهای قدیمی و زیبای منطقه کویر مرکزی ایران است.

در کتاب های تاریخ کاشان و تاریخ قم اسم روستای یزدل کاشان برده شده که مهری بر تاریخ و قدمت یزدل می زند. نام این روستا در ابتدا ایزد دل بوده که نشان دهنده مردمی یکتاپرست است و در گذر زمان تبدیل به یزدل شده است.

شغل بیشتر اهالی مردم کشاورزی است و حدود دو هزار هکتار از اراضی یزدل کاشان را زیر سطح کشت می‌برند و به همین خاطر به قطب کشاورزی منطقه تبدیل شدند و برخی هم به دامپروری مشغولند ولی در چند دهه اخیر به علت خشکسالی، جوانان بیشتر به کارخانه ها و صنایع گرایش پیدا کرده اند.

وقتی اسم کاشان و این منطقه از ایران می‌آید ناخودآگاه گل محمدی و گلاب در ذهنمون مرور می‌شود و کشاورزان یزدلی مخصوصا در سالهای اخیر به پرورش گل محمدی و کشت گلستانهای گل رو آوردند و جزء تولیدکنندگان قوی منطقه به حساب می آیند. همچنین صنعت فرش مثل گلاب و عرقیات در بین بانوان یزدلی به عنوان حرفه قدیمی و سنتی رواج دارد و اخیرا هم کارخانه های فرش گسترش زیادی پیدا کردند.

حضرت بی بی زینب علیها سلام یزدل کاشان

در ضلع غربی یزدل بقعه امام زاده حضرت بی بی زینب علیها سلام است، ایشان دختر بلافصل امام موسی کاظم علیه السلام هستند که در سال 260 هجری قمری در این روستا وفات کرده‌اند. بسیاری از فرزندان امام موسی کاظم علیه السلام پس از مهاجرت امام رئوف حضرت رضا علیه السلام به مرو و خراسان برای ملاقات ایشان از مسیرهای مختلف به سمت خراسان حرکت می‌کردند که عده‌ای از آنها در بین راه از دنیا رفتند، از جمله این افراد حضرت بی بی زینب علیها سلام خواهر گرامی امام رضا علیه السلام هستند که در راه ملاقات ایشان از دنیا می‌روند و در یزدل کاشان خاک می‌شوند.

بقعه امام زاده بی بی زینب علیها سلام بنای تاریخی و زیبا

این بنای قدیمی و زیبا در دوره ایلخانی ساخته شده که در دوره های صفویه و قاجاریه مرمت و بازسازی شده است. قرار گرفتن بنای امام زاده در تپه‌ای بلند و به کارگیری قاعده تقارن و تناسب در معماری و گنبد مخروطی شکل با گلدسته های بلند فیروزه ای و آرایش صحن داخلی به تصویرگری و آینه کاری و گچ بری های زیبا از ویژگی های منحصر به فرد این بنای قدیمی می‌باشد که به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.

مراسم گلباران خورشید

در آخرین روز از ماه صفر که مصادف است با شهادت امام رضا علیه السلام اهالی یزدل کاشان در این روز آئین سنتی مذهبی گلباران خورشید را به یاد تشیع پیکر مطهر امام رضا علیه السلام برگزار می کنند و به تبعیت از بانوان نوغان که در 1238 سال پیش مهریه های خود را به همسرانشان بخشیدند و با تهیه شاخه گلهایی برای تشیع پیکر امام رئوف شرکت کردند، مردم یزدل کاشان هم مراسم گلباران خورشید را به صورت تشیع نمادین و با قدمتی صد ساله به نمایش می گذارند. مردمی عاشق اهل بیت، حکایت عاشقی خود را در حرم خواهر امام رئوف نشان می دهند.

خانه های تاریخی یزدل کاشان

خانه های تاریخی با قدمت قاجاری دارای سبک و سیاق و معماری ایرانی که بعضی از آنها حتی به ثبت میراث رسیده اند. یکی از خانه های تاریخی معروف یزدل به اسم خانه حسینی متعلق به یکی از افراد مشهور و ثروتمند به نام ماشاءالله حسینی که به ارباب ماشاءالله هم معروف بود. این بنا در ابتدای دوره پهلوی بازسازی و مرمت شده و همچنین بخش هایی به آن افزوده شده است.

معماری بنا مثل خیلی از خانه های این خطه گودال باغچه ای و به خاطر اینکه از سطح زمین و کوچه چند متری پائین تر است در مقابل زلزله مقاوم است. خانه های تاریخی دیگری مثل خانه تقوایی، دهقانی، روحانی، حیدریان، کدخدا حسینی و خانه دوست نام برد