استاد درجه 1 معماری علی مریم کاشانی

زندگینامه علی مریم کاشانی

علی مریم کاشانی مامور بود هر روز چندین بار ماسوره های¹ پُرِ مورد نیاز پدرش را از خانه به کارخانه برده و ماسوره های خالی را برای پیچیدن دوباره به خانه برگرداند. او هر روز در راه رفت به کارخانه شعربافی پدر خانه ها را در خیالش خراب می‌کرد و در راه بازگشت آنها را با ظرافتی خاص در ذهن طراحی و می‌ساخت و هر روز چند بار از مقابل مسجد آقا بزرگ که در حال ساخت بود می‌گذشت. علی مریم کاشانی

به خاطر علاقه زیادی که به کارهای بنّایی و ساختمانی داشت موقع عبور از مقابل مسجد لحظاتی می ایستاد و نگاه مشتاقش به دستان هنرمند استاد حاج شعبانعلی معمار² گره می‌خورد آنقدر که گاهی عنان زمان از کف می‌داد و چنان غرق تماشا و رویا میشد که وظیفه‌ی اصلی‌اش را فراموش می‌کرد تا جایی که چندین بار از طرف پدر به سختی تنبیه شد.

از قرار معلوم کتک خوردن علی مریم کاشانی از دید چشمان مهربان و حیرت زده استاد حاج شعبانعلی هم پنهان نبود. تا اینکه استاد که متوجه علاقه شدید علی به فن و هنر معماری شده بود، از محمد مخمل باف (پدر علی) درخواست کرد تا علی را در این زمینه تربیت و آموزش دهد. خوشبختانه او این پیشنهاد را پذیرفت و دری از دنیای پراز شگفتی هنر و معماری را به روی پسرک مشتاق و آرزومندش گشود و در مدت کوتاهی به همت استاد، علی مریم کاشانی جوان به درجه استاد علی معمار ارتقا یافت.

علت نام گذاری فامیلی مریم برای استاد علی مریم کاشانی

خانم بسیار ثروتمندی در محله کوشک صفی کاشان زندگی می‌کرد به نام مریم. در زمانی که مشکلات بسیاری برای سفر حج خانم‌ها وجود داشت، بانو مریم به حج سفر کرد و از جمله معدود خانم‌هایی شد که خانه کعبه را دیده است.

مریم خانم دو باب خانه به معماری استاد علی ساخت. این مهم در اوایل استاد کار شدن استاد علی و مستقل شدنش از حاج شعبانعلی حادث شد و برای مدت چند سال استاد علی فقط برای مریم خانم کار می‌کرد و از این رو به استاد علی مریم معروف شد.

شیوه کار استاد علی مریم کاشانی این گونه بود که ابتدا از ورقه‌های نازک گچی که خود با دوغاب گچ می‌ریخت نمونه ساختمان را می ساخت (کاری شبیه به ماکت سازی) و پس از تأیید طرح و فرم آن توسط سفارش دهنده اثر، نسبت به احداث آن بنا اقدام می‌کرد.

بیوگرافی استاد معمار علی مریم کاشانی

استاد علی متولد ۱۲۳۶ در شهر کاشان می‌باشد. پدر علی مریم کاشانی که استاد محمد شیخ الاسلامی نام داشت کارخانه شعر بافی (مخمل بافی) در محله دروازه اصفهان کاشان داشت و مادرش زنی هنرمند به نام آزاده دخت ابراهیمی از یک خاندان بزرگ و به نام شهر و فردی معمار زاده بود. از سال فوت استاد علی مریم اطلاعی به دست نیامده لکن خانه محل زندگی او در همان خانه پدری و در گذر محمد صالح بیک قرار داشته است و فرزندی هم به نام استاد عباس داشته که او هم معمار بوده است که ظاهرا از نظر ذوق و ابتکار و خلاقیت به پای پدر نرسید.

آثار معروف استاد علی مریم کاشانی

بناهای تیمچه امین الدوله، خانه طباطبایی و خانه بروجردی از آثار وی است. اوج و کمال استادی و پختگی و تجربه استاد علی مریم در طراحی و احداث تیمچه امین الدوله به ظهور رسیده است که هر بیننده‌ای را مجذوب و مسحور می‌کند.

سیف الله امینیان نویسنده مقاله‌ای در مورد استاد علی مریم می‌نویسد: “چند سال قبل، در جریان بررسی یکی از حجرات طبقه فوقانی تیمچه یا کاروانسرای مشهور امین الدوله که در بازار کاشان، بازارچه میانچال واقع می‌باشد، بیت زیر را که بر روی تخته چوبی متعلق به در حجره نوشته بود، ملاحظه و یادداشت نمودم:

سنّمار دوران، علی مریم است                   که استاد معماری عالم است”

علی مریم کاشانی

آنکه فکرش زلال شبنم بود                    اوستاد هنر مسلّم بود

بود همنام صهر پیغمبر                         شهره روزگار مریم بود

                                                                                                    (استاد صائم کاشانی)

1- لوله های استوانه ای شکل باریک چوبی که نخ های مورد مصرف پارچه بافی-درحقیقت پود پارچه-به دور آنها پیچیده می شد

2- حاج شعبانعلی معمار پشت مشهدی کاشانی