راوند کاشان

راوند کاشان کجاست؟

می‌نویسم “ناوند” ، می‌نویسم “رهاوند” ، اما تو بخوان “راوند”

می‌گویم درخت ، تو ببین باغ

اینجا راوند کاشان است، در قلب ایران و در هفت کیلومتری شمال شهر کاشان در مسیر اصلی قم به کاشان یکی از دروازه های قدیم ورود به کاشان شهر راوند بود. از داستان افسانه ای (راوند اکبر) پسر ضحاک و نسبت دادنش به این شهرستان که بگذریم ، نام راوند تغییر یافته ناوند است به معنای جای پر آب و رهاوندی که به معنای خیر مضاعف است، از بس که زیبا و دلنشین بوده است. سرشاز از باغ گل و آب و صفا.

قدمت سکونت در راوند را به پیش از اسلام نسبت داده‌اند و این را از سکه های طلای به دست آمده از قلعه مورچان (مورچه) در نزدیکی راوند کاشان به دست آورده‌اند، امروزه فقط قسمتی از دیواره این قلعه باقی مانده است.

میاجق از امرای خوارزمشاهیان در پانصد و هفتاد و چهار قمری به راوند حمله کرده و غارت ها کرد اما یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ راوند مبارزه مردم راوند با الله یار خان افغان در هزار و صد و شصت و یک قمری و شکست او بود. در زمان ناصرالدین شاه ، راوند از قریه های مشهور اصفهان بوده و جمعیتی حدود هزار تن داشته است. آب مصرفی آنجا از پنج رشته قنات تامین می‌شده که مهمترین آن رشته ها (نابر) بوده است. باغ های زیادی از انار و توت برای تولید ابریشم داشته و گندم ، جو و خربزه از جمله محصولات زراعی آنجا محسوب می‌شد.

قدمت صنعت در راوند کاشان

در اواخر دوره پهلوی دوم (1320–1357 شمسی) شهرک صنعتی راوند کاشان با مساحت 38.4 هکتار تاسیس شد و تا کنون این شهرک در صنایع نساجی ، فرش بافی ، ساخت چینی و کاشی فعالیت داشته و موجب اشتغال بسیاری شده است. برند فرش راوند کاشان — قطبی را بسیار شنیده‌اید و در کنج قالی های پهن در بسیاری از خانه ها دیده‌ایم، فرش راوند کاشان نه تنها در ایران حتی در جهان شهرت بسیار دارد. علاوه بر کارگاه های فرش دستباف چندین کارخانه فرش ماشینی هم در پیرامون راوند تاسیس شده، که یکی از این کارخانه ها اولین و بزرگترین فرش ماشینی در خاورمیانه است.

فرش راوند کاشان

قالی و فرش بافی از هنر های قدیمی این خطه از ایران است که جایگاه ویژه و منحصر به فردی دارد و ارزنده ترین نماینده اندیشه های لطیف انسانی که با عطر گل های دل انگیز آن و گلاب دیده و خون سر انگشتان بافندگان آن روح افزای بسیاری از خانه ها و موزه های معروف دنیاست.

مثل قالی شیخ صفی معروف که در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگه داری می‌شود و به قالی اردبیلی هم مشهور است. این فرش زیبا توسط بافنده کاشانی به نام مقصود کاشانی در سال 926 قمری بافته شده است. همچنین از تصاویر روی سفال های به دست آمده از تپه سیلک می‌توان حدس زد احتمالا نقشه کشی در آن زمان وجود داشته است.

به دلیل نزدیکی راوند به شهر کاشان و گسترش این هنر زیبای ایرانی در این سرزمین ، این حرفه نسل به نسل منتقل شد و در سالهای پیش کارخانه های فرش ماشینی جای فرش های دستباف را گرفتند و در راوند این صنعت به یکی از قطب های بزرگ فرش در ایران و جهان تبدیل شده است.

جاهای دیدنی راوند کاشان

محله های کهن

خیلی از محله های راوند کاشان به خاطر تغییر بافت شهری دیگر بوی قدیم و سالهای دور را نمی‌دهند و فقط چند بنا که آنها هم در حال تخریب هستند چیزی باقی نمانده است. محله های پاچنار ، برباغ ، تو ده ، سرلت از محله های قدیمی راوند کاشان هستند که محله پاچنار اخیرا توسط شهرداری احیاء شده است و بعضی از خانه های این مناطق به سبک گذشته خانه های گلی با دیوارهای بلند ، سقف‌های گنبدی و گاه دارای بادگیر و کوچه های کم عرض و پیچ در پیچ و مزین به آب انبار است.

اما بناهای تاریخی که از جاهای دیدنی راوند برای علاقه مندان به تاریخ و ایران دوستان محسوب می‌شود و اگر بخواهیم از آنها نام ببریم می‌توانیم به خانه تاریخی منصوری ها ، خانه تاریخ عمارت ، خانه تاریخی کاشانی ، قلعه مورچان ، خانه باغ ارباب ماشاالله منصوری ، بقعه امامزاده سلطان ولی بن موسی بن کاظم علیه السلام ، مسجد پامنار ،باغ سردار ، باغ قاضی بالا ، مجموعه ای از آسیاب های آبی، مسجد جامع (جمعه) ، مسجد تو ده ، مسجد بر باغ و چند آب انبار از جمله آب انبار گاجی و آب انبار پاچنار اشاره کنیم.

خانه منصوری ها

خانه تاریخی منصوری با مساحت هزار متر مربع از زیباترین خانه های راوند کاشان در محله پاچنار قرار دارد و این بنای باشکوه در دو مرحله یعنی یکی در زمان قاجار و دیگری در دوره پهلوی توسط هنرمندان و معماران چیره دست ایرانی در سه طبقه ساخته شده است و متاسفانه با بی مهری ها در حال تخریب قرار گرفت ولی در سالهای اخیر اقداماتی برای بازسازی و مرمت آن صورت گرفته است.

آب انبار های راوند کاشان

همانطوری که در قبل نام برده شد آب انبارها از جمله بناهای تاریخی این شهر قدیمی است که معروف ترین آنها آب انبار پاچنار است. بیشتر آب انبارهای راوند حدود دو قرن قدمت دارند و آب انبار پاچنار هم از این موضوع مستثنی نیست و قدمتش به دوره قاجار بر می‌گرده و در سال 87 به ثبت آثار ملی رسیده است.

آب انباری هم که در نزدیکی زیارتگاه سلطان ولی بن موسی بن کاظم علیه السلام قرار دارد و به آب انبار قدیمی زیارت معروف است و سنگ نوشته زیبا و قدیمی دارد که با شعری شروع می‌شود.

در روزگار دولت خاقان جم نشان **** فتحعلی شه که شهنشاه عالم است

حاجی حسن که در دو جهان از صفاو سعی **** محرم بامر خیر و خیرات محرم است

در موطن مطهر قطب روات دین **** راوند کز میامین قرای معظم است

بنیاد کرد از پی خیرات جاریه **** این برکه را که آب روان مجسم است

کاتب علیل از پی تاریخ رونوشت **** راوند را کعبه آمد و این برکه زمزم است

مکانهای تاریخی دیگری هم همنام راوند در منابع دیگر یاد شده ، از جمله شهر قدیمی در نزدیکی موصل ، قریه ای در جام خراسان ، کوه الوند در همدان که راوند نامیده می‌شدند.

مشاهیر راوند کاشان

از مشاهیر آن می‌شود به قطب الدین راوندی ، ابن راوندی ، نجم الدین راوندی ، فضل الله راوندی و امین الله رشیدی اشاره کرد.

شیخ قطب الدین ابوالحسن سعید بن عبدالله بن حسین بن هبه الله بن حسن راوندی کاشانی مفسر و محدث ، متکلم ، فیلسوف ، فقیه و تاریخ دان شیعه در قرن شش هجری که در شهر راوند به دنیا آمد. پدر و پدر بزرگ قطب راوندی نیز از علمای بزرگ زمان خود بودند.

قطب راوندی تحصیلات ابتدایی را نزد پدر فرا گرفت ، بعد از آن در محضر درس شیخ عماد الدین طبری ، ابو علی طبرسی و سید مرتضی رازی بهره برد ، سپس به شهر مقدس قم رهسپار شد و در مدت کوتاهی از سرشناسان شیعه گردید. آثار قطب الدین راوندی به بیش تر از شصت جلد می‌رسد.

از جمله فقه قرآن ، شرح آیات الاحکام ، احاکم الاحکام ، الاختلاف بین المفید و المرتضی فی بعض المسائل الکلامیه ، اسباب النزول الاعراب فی الاعراب ، جواهر الکلام فی شرح المقدمه الکلام ، القاب الرسول و فاطمه و الائمه علیهم السلام ، الانجاز فی شرح الایجاز فی الفرائض و … . قطب الدین در آثار خود موضوع‌های متنوعی از علوم و معارف اسلامی را به بحث گذاشته و در علم فقه ، حدیث ، تفسیر ، فلسفه ، تاریخ ، کلام و … نوشته های فراوانی دارد.

نحوه نوشتار قطب الدین به گونه ای بود که تمام جوانب موضوع را بررسی می‌کرد و به نگاهی گذرا اکتفا نمی‌کرد. دیدگاه دیگران را چه موافق چه مخالف مانند کسی که حق ر ا برای حق می‌خواهد به درستی نقل می‌کرد. قطب الدین راوندی در سال 573 قمری در شهر قم درگذشت. اکنون آرامگاه وی در صحن بزرگ حرم حضرت معصومه سلام الله علیه قرار دارد. آیات الله مرعشی نجفی به پاس خدمات او سنگ قبری باند و باشکوه بر فراز قبرش به یادگار نهاد.

خواننده نامی راوند کاشان

امین الله رشیدی متولد 4 اردیبهشت 1304 در راوند کاشان است. امین الله در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمده مادر او دختر ادیب بیضایی شاعر بنام ایرانی است. این خواننده و آهنگساز بنام آموزش خود را با گرامافون و آثار خوانندگان قدیمی شروع کرد و بیش از صد و بیست آهنگ ساخته است.

نجم الدین ابوبکر محمد بن علی بن سلیمان بن محمد الراوندی متولد راوند در سال 550 قمری است. او دانشمند ، نویسنده و خطاط مشهوری در قرن ششم هجری است. نجم الدین راوندی کتاب راحت الصدور را که در وصف تاریخ خاندان سلجوقی از آغاز تا پایان دوره طغرل بن ارسلان است را به تحریر در آورده است. کتاب نجم الدین راوندی از منابع مهم پژوهش در تاریخ عصر سلجوقیان است.

فضل الله راوندی

ضیاءالدین ابوالرضا فضل الله علی حسنی راوندی شاعر ، ادیب و فقیه شیعه بود که به ریاضیات و علوم عقلی هم می‌پراخت. از زادروز او اطلاعی در دست نیست ، ولی در سال 551 قمری درگذشت.

پس هرگاه به کاشان سفر کردید از دیار راوند و زیارت سلطان ولی بن موسی کاظم علیه السلام و آثار تاریخی‌اش به راحتی عبور نکنید.